"Słuchajmy!" - o zajęciach PRAKTYKOWANIE HUMANISTYKI V w programie okcydentalistyki

O przedmiocie prowadzonym w semstrze zimowym 2023/2024 opowiada dr Jędrzej Janicki

„SłuchajMY!”

We współczesnym, zdominowanym przez aspekty wizualne świecie, okrzyk ten nabiera szczególnego znaczenia:

• po pierwsze – jako zasadnicza wytyczna istnienia dyskursu,
• a po drugie – jako postulat przyjrzenia się zaniedbywanej nieco przez estetykę wszechogarniającej sferze dźwiękowej.

W semestrze zimowym roku 2023/2024 wraz z dzielnymi studentami okcydentalistyki przede wszystkim słuchaliśmy. Proces ten przebiegał w trzech różnych kierunkach.

• Najpierw słuchaliśmy wieści płynących ze świata, by potem porozmawiać o nich w sposób krytyczny na zajęciach. Dokonaliśmy więc minipróby rekonstrukcji przestrzeni publicznej, tak by zaistniała ona nie tylko w okresie tuż przedwyborczym. Rzecz jasna, wymogiem wstępnym dla powodzenia tego niełatwego przedsięwzięcia było uważne wsłuchiwanie się w stanowiska, nawet pozornie odległe od tematów zasadniczych, które studenci wyrażali podczas zajęć.
• Drugim kierunkiem naszego wsłuchiwania się była refleksja nad otaczającym nas dźwiękiem. Głównym naszym problemem okazała się audiosfera i elementy ją konstytuujące. Co więcej, jak okazało się w trakcie naszych dyskusji, niektóre dźwięki obarczone znaczeniem ze świata (np. sygnał karetki pogotowia) stać się mogą elementem dzieła sztuki – wskazuje na to chociażby doświadczenie muzyki konkretnej czy eksperymentów prowadzonych w ramach wytwórni Antenna non Grata.
• Finałem naszych spotkań było jednak coś, czego słuchać mogli inni.

Posłuchajcie!

Wraz z panami Ziemowitem, Bartoszem i Juliuszem nagraliśmy audycję[1], która wyemitowana została jako odcinek cyklu „Zakaz Grania Jazzu”, prowadzonego na falach internetowej rozgłośni RadioJazz.FM. Tematem, który stanowił oś naszej rozmowy, była korespondencja i wzajemne przenikanie się płaszczyzn dźwięku i obrazu. I choć nadal znajdowaliśmy się w jednej z sal wykładowych Instytutu Filozofii, to chyba prawdopodobnie ze względu na zgromadzony sprzęt nagrywający panowie odczuwali emocje niczym przed radiowym „wejściem na żywo”. Z tremą poradzili sobie jednak świetnie i zaprezentowali dźwięki, które na różne sposoby odpowiadają ich pasjom. I tak, pan Ziemowit analizował, w jakim zakresie soundtrack filmu "Drive" Nicolasa Windinga Refna odpowiada jego treści, pan Bartosz wskazywał, że poszczególne dźwięki tworzące ścieżkę dźwiękową do jego ukochanej serii gier komputerowych "Warcraft" ewokują określone obrazy stanowiące wspomnienia z dzieciństwa, a pan Juliusz zastanawiał się nad fenomenem okładek płyt długogrających, co być może stanowi pewne echo tematu jego pracy licencjackiej, w której zajmuje się szerzej nieznanym pojęciem infrazy[2].