Zespół pod kierownictwem dr Pauliny Pruszkowskiej-Przybylskiej zrealizował badanie wśród 182 Łodzian (106 kobiet i 76 mężczyzn) w wieku 38-64 lata. Składało się ono z trzech głównych części: ankiety, pomiaru wymiarów antropometrycznych (długości palców) oraz analizy metylomu z wykorzystaniem pobranych próbek krwi uczestników badania. Wiek epigenetyczny i jego przyspieszenie obliczano za pomocą kilku powszechnie stosowanych algorytmów, tzw. zegarów epigenetycznych (m.in. PhenoAge i DNAmTL).

Tajemniczy kod 2D:4D

Wspomniany wcześniej, żeński wzorzec długości palców lewej dłoni oznacza w praktyce wyższy stosunek długości drugiego palca (wskazującego) do czwartego (serdecznego) (2D:4D). Wzorzec ten jest uzależniony od ilości hormonów płciowych, które oddziałują na organizm człowieka jeszcze w życiu płodowym

– wyjaśnia dr Paulina Pruszkowska-Przybylska.

W wyniku przeprowadzonych badań okazało się, że istnieje statystycznie istotny związek między wyższym wskaźnikiem 2D:4D w lewej dłoni a przyspieszonym starzeniem epigenetycznym. Przy czym warto zauważyć, że efekt ten dotyczył tylko mężczyzn. To oznacza, że prenatalna ekspozycja na estrogeny u mężczyzn może przekładać się na tempo ich starzenia się na późniejszym etapie rozwoju.

Styl życia ciężarnej i jego wpływ na 2D:4D

Wskaźnik 2D:4D jest od wielu lat powszechnie stosowany w antropologii i biologii człowieka. Wykorzystuje się go m.in. w badaniach nad wpływem środowiska prenatalnego na rozwój organizmu w dorosłym życiu. 

Natomiast liczne badania pokazują, że styl życia matki w czasie ciąży np. palenie papierosów czy niewłaściwa dieta mogą prowadzić u niej do zaburzeń endokrynologicznych, a to przekłada się na stężenie hormonów w środowisku w jakim rozwija się płód. To w konsekwencji może wpływać na zmiany stosunku 2D:4D i dalszy przebieg rozwoju

– podkreślana dr Paulina Pruszkowska-Przybylska.

Wiek epigenetyczny, czyli biologiczny wiek naszego ciała

Oprócz pomiaru długości palców badacze analizowali także wiek epigenetyczny, czyli rzeczywiste starzenie się komórek, tkanek i narządów, który może być inny niż nasz wiek chronologiczny. Jest on określany na podstawie analizy zmian epigenetycznych zachodzących w DNA, zwanych metylacją. Metylacja to podstawowy proces biochemiczny zachodzący w DNA, który jest odpowiedzialny za wiele procesów związanych z rozwojem człowieka – w szczególności za wytworzenie i utrzymywanie odpowiedniej specyfikacji tkankowej. Ocena wieku epigenetycznego może dodatkowo pomóc przewidywać ryzyko wielu chorób, a także śledzić skuteczność zmian stylu życia. 

W badaniu wykorzystano zestaw kilku zegarów epigenetycznych m.in. PhenoAge oraz DNAmTL, a przeprowadzone analizy pokazały, że w przypadku mężczyzn wyższy wskaźnik 2D:4D wiązał się z wyższym wiekiem epigenetycznym.

Wnioski płynące z przeprowadzonych badań mogą zostać wykorzystane w profilaktyce prenatalnej. Istnieje bowiem potencjalna szansa, że identyfikacja i eliminacja szkodliwych czynników może zmniejszyć ryzyko przyspieszonego starzenia się

– ocenia dr Paulina Pruszkowska-Przybylska.

Szczegółowy opis i wnioski z przeprowadzonych badań znajduje się w publikacji: Potential Predictor of Epigenetic Age Acceleration in Men: 2D:4D Finger Pattern. Dodatkowo dr Paulina Pruszkowska-Przybylska opowiada o tym odkryciu w artykule: Z długości palców można wyczytać, jak szybko się zestarzejemy, a także w podcaście: Eureka. Czy w XXI wieku istnieje jeszcze miłość?; Jaka jest zależność między długością palców, a tempem starzenia się? Europejskie Dni Dziedzictwa.

Materiał i grafika: dr Paulina Pruszkowska-Przybylska, Katedra Antropologii, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŁ
Redakcja: Kamila Knol-Michałowska (Centrum Promocji, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŁ)
Redakcja: Mateusz Kowalski (Centrum Promocji, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŁ)